از حکمت هایی که خداوند متعال در هستی به وجود آورده، اختلاف شب و روز می باشد و عوض شدن فصلهای چهارگانه سال و تغییر و تبدیل منظمی که در جریان فصول حاصل می شود و این بهترین دلیل بر وجود خدوند و علم واراده و حکمت اوست.
خداوند شب را تاریک آفریده تا انسانها و سایر جانداران بتوانند استراحت کند و قوای از دست رفته خود را تجدید نمایند تا اعصاب و عضلات داخلی و خارجی آنها همه آرامش یابند.
انسان کامل و سالم به هشت ساعت خواب نیاز دارد که باید این ساعات را میان شب و روز تقسیم کند، به شرطی خواب شبش از ۶ ساعت کمتر نباشد، آدمی به خصوص در فصل های بسیار گرم، زیاد به خواب و استراحت دارد.
تغذیه لازم هم به طور منظم با اوقات کار و خواب مربوط است؛ صبحانه مهمترین و اصلی ترین غذای لازم برای آدمی است، باید کامل و دارای مواد غذایی خوب و زود هضم باشد، غذای ظهر هم باید کامل و مقوی باشد، اما غذای شب، به خصوص در فصل تابستان باید ساده و سبک باشد یعنی از خوردن غذاهای حاضری و میوه تجاوز نکند.
اوقات خواب و استراحت
امام رضا(ع) در مورد اوقات خواب، استراحت و استحمام در هر فصل از سال این گونه توضیح می دهند:
مثلاً در فصل بهار که پاکیزه ترین فصل هاست و به وسیله این فصل، سال تجدید می شود و موجودات، زندگی و حیات خود را از سر می گیرند، در این فصل تغییرات جوی زیاد است . بهتر است در این فصل غذاهای سبک و معتدل و زود هضم خورده شود مانند حبوبات، سبزیجات و میوه ها چون در فصل بهار به حکم تغییر در طبیعت همه چیز(خواه حیوانی و خواه نباتی) عوض می شوند.
امام می فرمایند در این فصل صبح ها استحمام کنند و به شادی و طرب مشغول شوند و در جاهای خلوت و آرام بنشینند تا با این کارها بدن خود را هم آماده تحمل حرارت تابستان بکنند و هم برای مقابله با پاییز و زمستان مهیا شوند.
در فصل تابستان باید از تلاش های زیاد بدنی و ورزش های سنگین هم خودداری کنید، حمام با آب سرد صبح و عصر مفید است، به شرطی که بلافاصله پس از کار و یا پس از خوردن غذا استحمام نکنید، شنا کردن در آب رودخانه در این فصل و در حوض های بهداشتی بسیار مفید است.
در فصل پاییز کارکردن آسان است و بدن تحمل تلاش و رنج زیاد را دارد پس باید کار و ورزش کرد، همچنین بدن به انواع غذاهای اصلی و میوه های خوب مانند انار و انگور نیاز دارد..
در آخرین فصل(زمستان) که فصل کار و در عین حال فصل استراحت هم هست باید در روزهای گرم زیاد کار و تلاش کرد. در زمستان باید غذاهای قوی خورد مانند گوشت های سنگین و چربی ها و انواع نان ها.
منابع اصلی غذاها
۱-منبع حیوانی- مانند گوشت ها،چربی ها،روغن،شیر و مشتقات آن
۲- منبع نباتی-مانند میوه ها،سبزیجات و روغن های نباتی
۳- منبع مدنی-که شامل مواد معدنی شیمیایی، که در ترکیب غذاها داخلند مانند آهن، فسفر و کلسیم و…
نسبت اصلی در غذای کامل باید شامل مواد زیر به نسبت های معین باشد.
۱-کاربوهیدرات که عبارتند از مواد رشد دهنده مانندمیوه ها، حبوبات، سبزیجات مغذی و فیبر
۲- چربی ها ۳- پروتئین ها ۴- مواد معدنی و ویتامین ها
پس غذای کامل عبارت از غذایی است که حاوی همه ی این مواد به نسبت معین باشد.
منبع:کتاب طب الرّضا نوشته علامه مرتضی عسکری